ПІСЬМЕННІКІ-ЮБІЛЯРЫ
2016/2017 навучальнага года
Студзень
1 студзеня – 105 гадоў з дня нараджэння Сяргея Мурзо (1912–1937), беларускага паэта
85 гадоў з дня нараджэння Яўгена Каршукова (1932), беларускага пісьменніка, празаіка, перакладчыка
80 гадоў з дня нараджэння Пятра Сушко (1937), беларускага паэта, перакладчыка
70 гадоў з дня нараджэння Анатоля Кудраўца (1947),беларускага драматурга
70 гадоў з дня нараджэння Георгія Марчука (1947), беларускага празаіка, драматурга
70 гадоў з дня нараджэння Яўгена Хвалея (1947), беларускага паэта, крытыка, публіцыста
3 студзеня – 70 гадоў з дня нараджэння Васіля Гігевіча (1947), беларускага празаіка
5 студзеня – 110 гадоў з дня нараджэння Кастуся Губарэвіча (1907–1987), беларускага драматурга
70 гадоў з дня нараджэння Івана Клімянкова (1947), беларускага празаіка
9 студзеня – 120 гадоў з дня нараджэння Васіля Шашалевіча (1897–1941), беларускага драматурга
80 гадоў з дня нараджэння Леаніда Рашкоўскага (1937–1994), беларускага паэта
14 студзеня – 75 гадоў з дня нараджэння Веры Вярбы (1942), беларускай паэтэсы, перакладчыцы
15 студзеня – 90 гадоў з дня нараджэння Галіны Васілеўскай (1927), беларускага празаіка
19 студзеня – 215 гадоў з дня нараджэння Іпаліта Клімашэўскага (1802–1874), беларускага пісьменніка, педагога, бібліятэкара
20 студзеня – 125 гадоў з дня нараджэння Браніслава Тарашкевіча (1892–1938), беларускага пісьменніка, публіцыста, літаратуразнаўца
21 студзеня – 110 гадоў з дня нараджэння Міколы Садковіча (1907–1968), беларускага празаіка, кінадраматурга, кінарэжысёра
105 гадоў з дня нараджэння Яўхіма Кохана (1912–1993), беларускага паэта
23 студзеня – 130 гадоў з дня нараджэння Фабіяна Шантыра (1887–1920), беларускага паэта, празаіка, публіцыста, перакладчыка, грамадскага дзеяча
31 студзеня – 125 гадоў з дня нараджэння Алеся Гурло (1892-1938), беларускага празаіка, паэта, перакладчыка
Люты
2 лютага – 295 гадоў з дня нараджэння Ігната Лапацінскага (1722–1776), беларускага пісьменніка
105 гадоў з дня нараджэння Навума Перкіна (1912–1976), беларускага празаіка, крытыка, літаратуразнаўца
10 лютага – 135 гадоў з дня нараджэння Франца Умястоўскага (1882–1940), беларускага пісьменніка
12 лютага – 80 гадоў з дня нараджэння Алеся Наўроцкага (1937), беларускага празаіка, паэта
14 лютага – 80 гадоў з дня нараджэння Міхася Стральцова (1937–1987), беларускага празаіка, паэта, перакладчыка, крытыка
110 гадоў з дня нараджэння Алеся Звонака (1907–1996), беларускага паэта, драматурга, перакладчыка, тэатразнаўца
15 лютага – 85 гадоў з дня нараджэння Аляксандра Салаўёва (1932–1986), беларускага паэта
16 лютага – 115 гадоў з дня нараджэння Рыгора Мурашкі (1902–1944), беларускага пісьменніка, крытыка
18 лютага – 105 гадоў з дня нараджэння Кліма Грыневіча (1912–1941), беларускага паэта
25 лютага – 60 гадоў з дня нараджэння Алеся Пісьмянкова (1957–2004), беларускага паэта
26 лютага – 105 гадоў з дня нараджэння Уладзіміра Карпава (1912–1977), беларускага пісьменніка, крытыка, літаратуразнаўца
Сакавік
1 сакавіка – 70 гадоў з дня нараджэння Алеся Камароўскага (1947), беларускага празаіка, паэта
70 гадоў з дня нараджэння Міхася Кацюшэнкі (1947), беларускага пісьменніка, журналіста
5 сакавіка – 240 гадоў з дня нараджэння Юзафа Маралёўскага (1777–1845), беларускага паэта, педагога
7 сакавіка – 105 гадоў з дня нараджэння Тараса Хадкевіча (1912–1975), беларускага пісьменніка, паэта-перакладчыка
8 сакавіка – 55 гадоў з дня нараджэння Славаміра Адамовіча (1962), беларускага празаіка, паэта, публіцыста
11 сакавіка – 95 гадоў з дня нараджэння Міколы Гамолкі (1922–1992), беларускага пісьменніка, перакладчыка, драматурга
190 гадоў з дня нараджэння Каятана Крашэўскага (1827–1896), беларускага пісьменніка, кампазітара
130 гадоў з дня нараджэння Алеся Гаруна (1887–-1920), беларускага паэта, празаіка, драматурга, публіцыста
17 сакавіка – 95 гадоў з дня нараджэння Іллі Клаза (1922–1980), беларускага пісьменніка
20 сакавіка – 90 гадоў з дня нараджэння Хведара Жычкі (1927–2007), беларускага пісьменніка, паэта, перакладчыка
65 гадоў з дня нараджэння Алеся Емельянава (1952), беларускага паэта
21 сакавіка – 90 гадоў з дня нараджэння Галіны Васюковай (1927–2004), беларускай пісьменніцы
22 сакавіка – 135 гадоў з дня нараджэння Эдварда Будзькі (1882–1958), беларускага паэта, публіцыста, выдаўца
26 сакавіка – 75 гадоў з дня нараджэння Івана Арабейкі (1942), беларускага паэта
Красавік
1 красавіка – 70 гадоў з дня нараджэння Алеся Жука (1947), беларускага пісьменніка
7 красавіка – 65 гадоў з дня нараджэння Уладзіміра Глушакова (1952), беларускага празаіка
9 красавіка – 85 гадоў з дня нараджэння Уладзіміра Бойкі (1932–1996), беларускага паэта, літаратурнага крытыка, публіцыста
15 красавіка – 115 гадоў з дня нараджэння Міколы Нікановіча (1902–1944), беларускага пісьменніка, перакладчыка
18 красавіка – 130 гадоў з дня нараджэння Анатоля Дзеркача (1887–1937), беларускага паэта, перакладчыка, сатырыка
19 красавіка – 105 гадоў з дня нараджэння Леаніда Прокшы (1912–1944), беларускага пісьменніка, празаіка
Май
1 мая – 95 гадоў з дня нараджэння Алеся Салаўя (1922–1978), беларускага паэта
80 гадоў з дня нараджэння Генадзя Кляўко (1932–1979), беларускага паэта, перакладчыка
2 мая – 105 гадоў з дня нараджэння Анатоля Іверса (1912–1999), беларускага паэта
3 мая – 75 гадоў з дня нараджэння Марыі Вайцяшонак (1942), беларускай пісьменніцы
5 мая – 100 гадоў з дня нараджэння Юрыя Багушэвіча (1917–1983), беларускага празаіка, перакладчыка, сцэнарыста
9 мая – 80 гадоў з дня нараджэння Валянціна Мысліўца (1937–1993), беларускага празаіка, нарысіста
10 мая – 80 гадоў з дня нараджэння Сымона Блатуна (1937–1970), беларускага паэта, перакладчыка
11 мая – 70 гадоў з дня нараджэння Раісы Баравіковай (1947), беларускай паэтэсы, перакладчыцы
12 мая – 75 гадоў з дня нараджэння Анатоля Бароўскага (1942), беларускага празаіка
14 мая – 110 гадоў з дня нараджэння Францішака Каравацкага (1907–1988), беларускага паэта, журналіста
15 мая – 95 гадоў з дня нараджэння Пятра Васілеўскага (1922–2002), беларускага празаіка, драматурга, сцэнарыста
70 гадоў з дня нараджэння Святланы Марчанка (1942), беларускай паэтэсы, крытыка
20 мая – 115 гадоў з дня нараджэння Язэпа Пушчы (1902–1964), беларускага паэта, крытыка, перакладчыка
21 мая – 95 гадоў з дня нараджэння Івана Гурбана (1922–1999), беларускага дзіцячага пісьменніка
23 мая -915 гадоў з дня нараджэння Еуфрасінні Полацкай
23 мая – 110 гадоў з дня нараджэння Уладзіміра Мяжэвіча (1907–1982), беларускага празаіка, журналіста
25 мая – 65 гадоў з дня нараджэння Іны Зуб (1952), беларускага празаіка
80 гадоў з дня нараджэння Міколы Купрэева (1937–2004), беларускага пісьменніка
100 гадоў з дня нараджэння Янкі Непачаловіча (1917–1969), беларускага паэта
Чэрвень
5 чэрвеня – 75 гадоў з дня нараджэння Вячаслава Рагойшы (1942), беларускага паэта, крытыка, перакладчыка
80 гадоў з дня нараджэння Барыса Беляжэнкі (1937), беларускага паэта, журналіста
105 гадоў з дня нараджэння Кастуся Шавеля (1912–1987), беларускага паэта
7 чэрвеня – 85 гадоў з дня нараджэння Міхаіла Герчыка (1932–2008), беларускага празаіка, перакладчыка, публіцыста
19 чэрвеня – 105 гадоў з дня нараджэння Пятра Бітэля (1912–1991), беларускага паэта, перакладчыка, мемуарыста
24 чэрвеня – 240 гадоў з дня нараджэння Яна Хадзькі (1777–1851), пісьменніка, драматурга, грамадскага дзеяча
110 гадоў з дня нараджэння Язэпа Зазекі (1907–1977), беларускага празаіка, літаратуразнаўцы, фалькларыста
26 чэрвеня – 85 гадоў з дня нараджэння Давіда Сімановіча (1932), беларускага паэта, перакладчыка
28 чэрвеня – 95 гадоў з дня нараджэння Пятра Стафановіча (1922), беларускага пісьменніка, перакладчыка, драматурга
Ліпень
1 ліпеня – 110 гадоў з дня нараджэння Алеся Стаховіча (1907–1956), беларускага празаіка
7 ліпеня – 135 гадоў з дня нараджэння Янкі Купалы (1882–1942), беларускага паэта, драматурга, публіцыста, народнага паэта Беларусі
9 ліпеня – 105 гадоў з дня нараджэння Сяргея Астрэйкі (1912–1937), беларускага паэта
17 ліпеня – 75 гадоў з дня нараджэння Любові Турбіной (1942), беларускай паэтэсы, перакладчыцы
Жнівень
4 жніўня – 100 гадоў з дня нараджэння Янкі Брыля (1917–2006), народнага пісьменніка Беларусі
5 жніўня – 110 гадоў з дня нараджэння Эдуарда Самуйлёнка (1907–1939), беларускага пісьменніка, драматурга
7 жніўня – 85 гадоў з дня нараджэння Адама Мальдзіса (1932), беларускага празаіка, крытыка, публіцыста
8 жніўня – 105 гадоў з дня нараджэння Аркадзя Чарнышэвіча (1912–1967), беларускага пісьменніка
14 жніўня – 135 гадоў з дня нараджэння Аляксандра Мікульчыка (1882–1918), беларускага паэта
17 жніўня – 110 гадоў з дня нараджэння Васіля Каваля (1907–1937), беларускага празаіка
19 жніўня – 105 гадоў з дня нараджэння Барыса Мікуліча (1912–1954), беларускага пісьменніка, крытыка
23 жніўня – 100 гадоў з дня нараджэння Пімена Панчанкі (1917–1995), народнага паэта Беларусі
25 жніўня – 85 гадоў з дня нараджэння Пятруся Макаля (1932–996), беларускага паэта, драматурга
27 жніўня – 95 гадоў з дня нараджэння Алеся Махнача (1922–2001), беларускага паэта, празаіка, публіцыста, драматурга
31 жніўня – 95 гадоў з дня нараджэння Уладзіміра Шыціка (1922–2000), беларускага пісьменніка
Верасень
3 верасня – 90 гадоў з дня нараджэння Анатоля Сульянава (1927), беларускага пісьменніка
90 гадоў з дня нараджэння Алеся Адамовіча (1927–1994), беларускага пісьменніка, крытыка, літаратуразнаўца
4 верасня – 85 гадоў з дня нараджэння Святланы Яўсеевай (1932), беларускай паэтэсы, перакладчыцы, крытыка
10 верасня – 75 гадоў з дня нараджэння Рыгора Яўсеева (1942), беларускага паэта-сатырыка, перакладчыка, крытыка
14 верасня – 125 гадоў з дня нараджэння Сяргея Абрадовіча (1892–1956), беларускага паэта, перакладчыка
17 верасня – 95 гадоў з дня нараджэння Уладзіміра Калесніка (1922–1994), беларускага празаіка, крытыка
105 гадоў з дня нараджэння Максіма Танка (1912–1995), народнага паэта Беларусі
110 гадоў з дня нараджэння Сяргея Дзяргая (1907–1980), беларускага паэта, перакладчыка
21 верасня – 85 гадоў з дня нараджэння Даіра Слаўковіча (1932), беларускага пісьменніка, паэта
30 верасня – 125 гадоў з дня нараджэння Зоські Верас (1892–1991), беларускай пісьменніцы, публіцысткі, выдаўца
Кастрычнік
7 кастрычніка – 85 гадоў з дня нараджэння Івана Пташнікава (1932), беларускага пісьменніка
9 кастрычніка – 85 гадоў з дня нараджэння Івана Калесніка (1932–1979), беларускага паэта, публіцыста, перакладчыка
10 кастрычніка – 55 гадоў з дня нараджэння Леаніда Дранько-Майсюка (1957), беларускага паэта
13 кастрычніка – 85 гадоў з дня нараджэння Алены Кобец-Філімонавай (1932), беларускай пісьменніцы
15 кастрычніка – 110 гадоў з дня нараджэння Рамана Сабаленкі (1907–1975), беларускага пісьменніка, публіцыста
17 кастрычніка – 80 гадоў з дня нараджэння Мікалая Чаргінца (1937), беларускага пісьменніка, журналіста, публіцыста
20 кастрычніка – 70 гадоў з дня нараджэння Юркі Голуба (1947), беларускага паэта
28 кастрычніка – 95 гадоў з дня нараджэння Міхася Даніленкі (1922), беларускага пісьменніка, публіцыста
Лістапад
1 лістапада – 80 гадоў з дня нараджэння Уладзіміра Верамейчыка (1937–1999), беларускага паэта, публіцыста
3 лістапада – 135 гадоў з дня нараджэння Якуба Коласа (1882–1956), народнага паэта Беларусі
105 гадоў з дня нараджэння Вячаслава Палескага (1912–1971), беларускага паэта, драматурга
4 лістапада – 130 гадоў з дня нараджэння Цішкі Гартнага (1887–1937), беларускага пісьменніка, гісторыка, публіцыста
6 лістапада – 275 гадоў з дня нараджэння Фабіяна Саковіча (1742–1787), беларускага паэта, перакладчыка
14 лістапада – 205 гадоў з дня нараджэння Паўлюка Багрыма (1812–1891), беларускага паэта
16 лістапада – 80 гадоў з дня нараджэння Валянціна Лукшы (1937), беларускага пісьменніка, перакладчыка, публіцыста
18 лістапада – 115 гадоў з дня нараджэння Міхася Машары (1902–1976), беларускага пісьменніка, перакладчыка
105 гадоў з дня нараджэння Паўла Кавалёва (1912–1995), беларускага пісьменніка, перакладчыка, драматурга
26 лістапада – 110 гадоў з дня нараджэння Міхася Скрыпкі (1907–1991), беларускага пісьменніка-сатырыка, драматурга
Снежань
2 снежня – 115 гадоў з дня нараджэння Анатоля Вольнага (1902–1937), беларускага паэта, празаіка, кінадраматурга
4 снежня – 105 гадоў з дня нараджэння Аляксея Русецкага (1912–2000), беларускага паэта, перакладчыка
5 снежня – 70 гадоў з дня нараджэння Алеся Разанава (1947), беларускага паэта, перакладчыка, эсэіста
22 снежня – 95 гадоў з дня нараджэння Алены Васілевіч (1922), беларускай пісьменніцы
27 снежня – 95 гадоў з дня нараджэння Івана Сіўцова (1922–1959), беларускага паэта, пісьменніка, крытыка
У 2016 ГОДЗЕ СПАЎНЯЕЦЦА 120 ГОД З ДНЯ
НАРАДЖЭННЯ КАНДРАТА КРАПІВЫ
Кандрат Крапіва (Кандрат Кандратавіч Атраховіч) — адзін з буйнейшых прадстаўнікоў беларускай літаратуры. Выдатны мастак слова, ён узбагаціў беларускую літаратуру шматлікімі творамі, разнастайнымі па жанру і тэматыцы, у якіх адлюстроўваў жыццё нашай краіны на розных этапах яе гісторыі. Асабліва вялікая заслуга яго ў развіцці сатырычных жанраў, беларускай байкі і драматургіі.
КАНДРАТ КРАПІВА (1896 - 1991)
Я ў мастацкім агародзе
Толькі марная трава.
А якая? Смех, дый годзе:
Я – пякучка – крапіва.
Я расту вось тут пад плотам
І не так даўно ўзышла,
А ўжо многім абармотам
Рукі-ногі апякла.
План мерапрыемстваў па падрыхтоўцы і святкаванні 120-годдзя з дня нараджэння К.Крапівы
Асноўныя звесткі з жыцця і творчасці К.Крапівы (прэзентацыя)
Штрыхі да партрэта Кандрата Крапівы
Ад маленства да сталасці (урывак з жыццяпісу Кандрата Крапівы)
ГІСТОРЫКА-КРАЯЗНАЎЧЫ КАЛЯНДАР НА 2016 ГОД
75 год таму (1941) ў в.Зарудзічы нарадзіўся беларускі пісьменнік Савоська Павел Піліпавіч. Член Саюза беларускіх пісьменнікаў (1995).
120 год таму (1896) ў Смаргоні нарадзіўся амерыканскі жывапісец-мадэрніст і мастак-манументаліст Шварц Уільям Самуэль. З 1912 г. ў ЗША. Памёр 10.02.1977 г. ў Чыкага.
60 год таму (1956) ў в. Труханава нарадзіўся беларускі культуролаг, педагог Трацяк Янка (Іван Іванавіч), аўтар шматлікіх публікацый па праблемах рэлігійнага руху, культурна-асветніцкай дзейнасці каталіцкіх духаўнікоў у Беларусі 1-й пал. ХХ ст.
120 год таму (1896) ў Смаргоні нарадзіўся паэт, празаік, драматург і перакладчык Кульбак Майсей Саламонавіч. Восенню 1937 года рэпрэсіраваны і расстраляны 29.10.1937 г. Рэабілітаваны ў 1956 г.
55 год таму (1961) ў в.Дзенавішкі нарадзіўся мастак Беляўскі Анатоль Іванавіч. Член Беларускага саюза мастакоў (1994).
145 год таму (1871) ў Смаргоні нарадзіўся скульптар, пісьменнік Іткінд Ісаак Якаўлевіч. Член Саюза мастакоў Казахстана (1961), заслужаны дзеяч культуры Казахстана (1961). Памёр 14.02.1969 г. у Алма-Аце.
70 год (1946) ў в. Несцяняты нарадзіўся скульптар, мастак, графік Церабун Уладзімір Васільевіч. Член Беларускага саюза мастакоў (1976). Ганаровы грамадзянін Смаргоні. З 2003 г. жыве ў Мінску.
70 год таму (1946) ў Смаргоні нарадзіўся беларускі кампазітар Альхімовіч Петр Пятровіч. Член Беларускага саюза кампазітараў (1982).
130 год таму (1886) ў в. Арляняты нарадзіўся беларускі асветнік, кнігар і паэт Станкевіч Станіслаў Лявонавіч. Памёр у 1964.
70 год таму (1946) ў в. Крэва нарадзіўся паэт, празаік, эсэіст Някляеў Уладзімір Пракаповіч. Член Беларускага саюза пісьменнікаў (1973). Старшыня СБП (1998-99). Лаўрэат прэміі Ленінскага камсамола Беларусі (1979), Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1998). Ганаровы грамадзянін Смаргоні.
65 год таму (1951) ў в. Аславеняты нарадзіўся генерал-майор, галоўны мэтролаг Узброеных Сіл Расійскай Федэрацыі, акадэмік Акадэміі праблем якасці РФ (1997), кандыдат тэхнічных навук (1997) Шайко Іван Антонавіч.
115 год таму (1901) ў Смаргоні нарадзілася актывістка расійскага і міжнароднага рэвалюцыйнага анархісцскага руху, медык Мет Іда (Лазарэвіч-Гільман Іда Маркаўна). Памёрла 27.06.1973 г.
115 год таму (1901) ў Мінску нарадзіўся арганізатар і кіраўнік (1948-1979) Смаргонскага народнага цымбальнага аркестра, педагог Дзяруга Аляксандр Анісімавіч. Заслужаны дзеяч культуры Беларусі (1961). Памёр у 1979 г. Пахаваны у Смаргоні.
55 год таму (1961) ў Маладзечна нарадзілася беларуская паэтэса, журналістка Клемянок Ала (Страшынская Ала Леанідаўна). Член Саюза беларускіх пісьменнікаў (2003). З 1995 г. жыве ў Смаргоні.
110 год таму (1906) ў в. Зарудзічы нарадзіўся беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст Салагуб Алесь Феафанавіч. Летам 1933 года рэп рэсіраваны і расстраляны 17.05.1934 г. Рэабілітаваны ў 1956 г.
110 год таму (1906) ў Смаргоні нарадзіўся амерыканскі жывапісец і мастак-манументаліст Блум Пітэр. З 1911 г. ў ЗША. Памёр 30.11.1992 г. ў г. Нью-Мілфард (штат Канектыкут).
95 год таму (1921) ў Смаргоні нарадзіўся харавы дырыжор, прафесар, педагог Роўда Віктар Уладзіміравіч. Народны артыст Беларусі (1978) і СССР (1990), лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1990). Ганаровы грамадзянін Смаргоні.
125 год таму (1891) ў в.Арляняты нарадзіўся беларускі культурна-грамадскі дзеяч, мовазнавец Станкевіч Янка (Іван Антонавіч). Памёр 16.07. 1976 г. ў ЗША.
135 год таму (1881) ў засценку Вартачы на Смаргоншчыне нарадзіўся яўрэйскі паэт і празаік Тайц Майсей Хаімавіч. Памёр 24.10.1935 г. Пахаваны ў Маскве.
505 год таму (1511) упершыню ў пісьмовых крыніцах упамінаецца в. Жодзішкі як мястэчка, заснаванае М.Мішковічам. У гэтым жа годзе Жодзішкі атрымалі ад вялікага князя Літоўскага Жыгімонта I Старога прывілей на таргі, кірмашы і карчмы.
395 год таму (1621) пасля смерці Мікалая Багуслава Зяновіча яго сястра Соф’я ператварыла кальвінскі збор у Троіцкі касцел. З 1866 года – праваслаўная Міхайлаўская царква. З 1990 – касцел Святога Міхаіла Архангела.
205 год таму (1811) ў в.Вішнева яго уладальнікі Сулістроўскія пабудавалі ў стылі класіцызму мураваны касцел Святога Тадэвуша.
150 год таму (1866) ў в. Крэва было адкрыта народнае вучылішча, першае на тэрыторыі сучаснага Смаргонскага раена.
150 год таму (1866) ў в. Міхневічы была пабудавана Пакроўская царква у псеўдарускім стылі.
150 год таму (1866) ў вёсках Дзенавішкі і Дубатоўка былі адкрыты народныя вучылішчы.
120 год таму (1896) ў Смаргоні было адкрыта дзвюхкласная царкоўна-прыходская школа.
115 год таму (1901) ў в. Міхневічы была адкрыта царкоўна-прыходская школа.
115 год таму былі адкрыты школы царкоўнай граматы ў весках Вішнева, Гарані, Няхведы, Паніззе, Роткавічы, Сінькі, Слабада, Трылесіна.
70 год таму (1946) выпусціў першую прадукцыю РУП “Смаргонскі ліцейна-механічны завод”.
60 год таму (1956) быў пабудаваны першы дом на тэрыторыі сучаснага Заходняга пасёлка.
